Hamyr toplary aýüzlerçe ýyl bäri dünýäde adamlar tarapyndan halaýan ýönekeý, ýöne köpugurly aşpezlik döredijiligi. Gelip çykyşyndan un bilen suwuň esasy garyndysy hökmünde köp sanly üýtgeşikliklere we häzirki zaman aşhanasynda ulanylyşyna çenli hamyr şarlarynyň taryhy we ewolýusiýasy aşpez dünýäsinde özüne çekiji syýahatdyr.
Hamyr toplarynyň gelip çykyşy gadymy siwilizasiýalardan gözbaş alyp gaýdýar, haçanda adamlar esasy çörek we beýleki bişirilen önümler ýasamak üçin un bilen suwuň ýönekeý garyndysyny ulanýarlar. Çörek öndürmegiň iň gadymy subutnamasy takmynan 14,000 ýyl ozal, Iordaniýanyň bir ýerinde ýakylan çörek döwükleri tapylanda ýüze çykypdyr. Bu irki çörekler, ownuk toplara emele gelen we açyk otda bişirilen ýer däneleri bilen suwuň ýönekeý garyndysyndan ýasalan bolsa gerek.
Siwilizasiýanyň ösmegi we nahar bişirmek usullary ösensoň, kiçigöwünli hamyr topy hem ösdi. Mysal üçin, gadymy Rimde “globuli” diýilýän meşhur tagam gowrulan we balda batyrylan ownuk hamyr toplaryndan ybaratdy. Süýji hamyr toplarynyň bu irki görnüşi, dürli tagamlara we isleglere uýgunlaşdyrylyp bilinýänligi sebäpli, bu aşpez döredijiliginiň köp taraplydygyny görkezýär.
Orta asyr Europeewropada hamyr toplary esasy maddalary ulanmagyň ýönekeý we tygşytly usuly bolany üçin daýhan iýmitlerinde esasy zat boldy. Bu irki hamyrlar, adatça, un, suw we hamyrmaýa garyndysyndan ýasalyp, çorbalar we stewler bilen iýmitlenýärdi ýa-da doýma nahary hökmünde özbaşdak iýilýärdi.
Hamyr topunyň ewolýusiýasy häzirki zaman döwrüne çenli dowam edýär, sebäbi täze tehnologiýalar we ingredientler işlenip, bu kiçigöwünli döredijiligiň mümkinçiliklerini giňeldýär. Mysal üçin, hamyr tozanynyň girizilmegi dürli süýji we ýakymly tagamlarda ulanyp boljak ýeňil we ýumşak hamyr toplaryny döredýär.
Häzirki wagtda hamyr şarlary dünýäniň dürli aşhanalarynda meşhur aýratynlykdyr. Mysal üçin, Italiýada kartoşka, un we ýumurtga garyndysyndan ýasalan ownuk köfte bolan hamyr toplary söýgüli “gnokçi” tagamynyň esasy düzüm bölegi bolup durýar. Hindistanda şuňa meňzeş tagamlara ýakymly doldurgyçlar bilen doldurylan, soňra bişirilen ýa-da panjara edilen ownuk hamyr toplaryndan ybarat litti diýilýär.
Adaty tagamlarda ulanmakdan başga-da, hamyr toplary innowasiýa we garaşylmadyk usullar bilen häzirki zaman birleşme aşhanasyna hem goşulýar. Peýnir we otlar bilen doldurylan pizza hamyr toplaryndan başlap, dürli hamyr bilen hödürlenýän süýji hamyr toplaryna çenli bu köptaraply aşpezlik mümkinçilikleri çäksizdir.
Hamyryň özüne çekijiligi onuň ýönekeýliginde we uýgunlaşmagynda durýar. Hamyr şarlary üçin tagam hökmünde, desert üçin doldurgyç ýa-da özbaşdak nahar hökmünde ulanylsa-da, hamyr şarlary medeni we aşpezlik çäklerinden geçýän hemişelik özüne çekiji.
Hamyr topunyň taryhy we ewolýusiýasy bu ýönekeý, ýöne köpugurly aşpezlik döredijiliginiň dowamly özüne çekijiliginiň subutnamasydyr. Gadymy siwilizasiýalarda kiçigöwünlilikden başlap, dürli tagamlarda häzirki zaman ulanylyşyna çenli hamyr wagt synagyna çydapdyr we dünýädäki aşhanalarda söýgüli aýratynlyk bolmagyny dowam etdirýär. Bişen, bişirilen, doldurylan ýa-da özbaşdak iýilen bolsun, hamyr toplary taryhda ýürekleri özüne çeken we tagamlaryny özüne çekýän aşpezlik lezzetidir.
Iş wagty: Awgust-07-2024